Temmuz ayında satılık konut talebindeki düşüşün Ağustos ayına da yansıması bekleniyor. Sektör yetkililerine göre düşüş, aşırı fiyat artışından, kamu bankalarının borçlarını düşürmesinden ve yabancı yatırımcıların piyasadan çekilmesinden kaynaklanıyor. Nakitten döviz korumalı mevduata geçiş de talebi etkiledi.
Dünya gazetesinden Leyla İlhan’ın imzasını taşıyan mesaja göre, Temmuz ayında Türkiye’de satılık konutlara yoğun talep düştü. Benzer bir tablonun yakın zamanda açıklanacak olan Ağustos konut satış verilerinde de olması bekleniyor. Azalan talep nedeniyle konutlarda satış süreleri günlerden 2 ila 3 aya çıkarken, satılık konutlarda artış yaşandı. Tapusor.com’da yer alan verilere göre satılık konut kategorisindeki emlak tekliflerinin süresi uzatıldı.
Haberin geri kalanı şu şekilde:
Yılda 1,5 milyon yeni konut ihtiyacının olduğu Türkiye’de verilere göre Temmuz, Ağustos ve Eylül 2022’de her 3 konuttan 1’i teklif gelecek aya kadar yayında kalacak. Temmuz ayında satışa sunulan mülklerin yüzde 41’inden fazlası Ağustos ayına kadar dolu kalırken, Temmuz ayında satışa sunulan mülklerin yüzde 18’inden fazlası Eylül ayına kadar dolu olarak kaldı. Sektör kaynaklarına göre talepteki düşüş, fiyatların çok yükselmesinden, kamu bankalarının kredi bayraklarını düşürmesinden ve yabancıların piyasadan çekilmesinden kaynaklanıyor.
YABANCILAR ÇIKIYOR MU?
Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, sektördeki daralmayı değerlendirerek, alım tarafında iki aydır düşüş olduğunu ve bu durumun satılık konut sayısında artışa yol açtığını söyledi. İdikat gerekçelerini şöyle açıkladı: “Çünkü dış piyasadan çekildi. 400.000 dolar ve Türkiye’deki yabancılara karşı antipati etkili oldu. Ayrıca ev sahipleri enflasyonu yakalamak için fiyatları çok hızlı yükselttiğinden, insanların bunu karşılayamaması konut satışlarını azalttı. Bir diğer etken de konut kredilerinin yüksek olması ve kredi yetersizliğiydi. Kredi mevcut değilse, nakit olarak satın alınmalıdır. Ancak, nakit parası olanların halihazırda canlanan Döviz Korumalı Krediye (KKM) veya dövize başvurma olasılıkları daha yüksek. O zaman yaz mevsimindeki durgunluğu da eklerseniz satışlar yavaşlamış.”
İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ Kurucusu ve Yönetici Ortağı Ahmet Büyükduman, özel bankalara göre daha düşük faizle konut sunan kamu bankalarının konut kredisi piyasasından adeta çekildiğini açıkladı: “220.000-500.000 limitinden bahsediyorlar. Verilen kredi için TL. Kamu kredisi yok. Yani 1.29 faiz oranıyla kamu bankasından kredi almıyorsanız, özel sektörden 2.30 faizle kredi almanız gerekiyor. Bu, faiz oranlarının yükseleceği ve faiz oranlarının düştüğü bir ortamda talebin düşeceği anlamına gelir. Satışların yumuşadığını ve 2020 hariç son beş yılın en düşük günlük satışlarının bu Ağustos’ta gerçekleşeceğini kaydeden Büyükduman, takvim ve yaz etkisi olursa bunun sonbahar aylarında ortaya çıkacağını kaydetti.
Kredi valfi açıldı
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, kredi çekimlerindeki kesinti nedeniyle konut piyasasında düşüş yaşandığını belirtti. Uygun fiyatlı olanlar satılmaya devam ediyor. Ama yüksek fiyatlı daireler bekliyor” dedi. Geçen yıl 650 bin dairenin yapı ruhsatı aldığını ve 450 bin dairenin satıldığını kaydeden Aşa, “Bu demek oluyor ki 150 bin yeni daire var. Bu stokun önemli bir kısmı lüks konutlardan oluşmaktadır. En yeni projeler de lüks projeler ama alıcısı yok. Böyle devam ederse 2010 yılından itibaren 2 milyona ulaşan lüks konut sorunu yeniden gündeme gelebilir.
ETKİLENEN SEVİYEben
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İDER) Başkanı Nazmi Durbakyim, düşüşün yaz aylarından kaynaklandığını söyledi. Durbakalım, “Yabancılara satışlar az olsa da coğrafi konumu nedeniyle Türkiye tercih ediliyor” dedi. “Dünyadaki durgunluk bunu etkiliyor. İçeride, evin parasını iki kişinin maaşı öder dediğimiz bir dönem yok. İnşallah önümüzdeki dönemde alınacak aksiyonlarla bu günlere geri döneceğiz. Çünkü ev taşındığında, biri evi geçindiriyor, biri de kredileri ödüyordu. Çünkü barınma yemekten sonra ikinci temel ihtiyaçtır” dedi.
